به نقل از «ایران اکونومیست»

رونق اقتصاد منطقه و شکست تحریم‌های آمریکا با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۵۳۶۸۴

اقتصاددانان عرب با مثمر ثمر خواندن حضور سوریه در نشست‌های اقتصادی عربی در جده تاکید کردند که با تقویت روابط اقتصادی میان دمشق و کشورهای عربی، اقتصاد منطقه رونق می‌گیرد و تحریم‌های آمریکا بی اثر می‌شود.

به گزارش گروه اقتصاد بین الملل ایران اکونومیست، بخش اقتصادی سوریه مشتاقانه منتظر صحنه سیاسی جدید این کشور با بازگشت به اتحادیه عرب است و مردم سوریه هم امید دارند که تحولات سیاسی جدید، پیامدهای مثبت بر اقتصاد کشورشان داشته باشد، آن هم پس از تحریم‌های اقتصادی ناعادلانه غرب که معیشت آنها را در تنگنا قرار داده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در همین رابطه خبرگزاری رسمی سوریه(سانا) گزارش داد که  نشست مقامات ارشد شورای اقتصادی و اجتماعی اتحادیه عرب روز یکشنبه (چهاردهم ماه مه 2023 برابر با 24 اردیبهشت 1402) در شهر جده با حضور هیات سوری برگزار شد.

این نشست به منظور آمادگی برای اجلاس سران کشورهای عربی در نوزدهم مه ماه جاری در عربستان سعودی برگزار شده است.

 «رانیا احمد» دستیار وزیر اقتصاد و تجارت خارجی در امور بین‌الملل سوریه ریاست هیات سوری در نشست روز یکشنبه جده را برعهده داشت که در این نشست تاکید کرد: دمشق به بازگشت آوارگان جنگ به شهرها و خانه‌های خود اهمیت زیادی قائل است و این امر مستلزم احیای حرکت اقتصادی در مناطق سکونت آنها  با تشویق به ایجاد شرکت‌های کوچک و متوسط در بخش‌های مختلف است.

 

وی همچنین افزود:ما خواهان اقدام برای برداشتن محدودیت‌های تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای بر حرکت تجارت منطقه‌ای هستیم، به گونه‌ای که نقش منطقه بزرگ آزاد تجارت عرب را در توسعه اقتصادی عرب افزایش دهد.

روسای هیئت‌های شرکت کننده در این نشست نیز از جمله عربستان، لیبی، عراق، مراکش  و عمان و دستیار دبیر کل در امور اقتصادی دبیرخانه عمومی اتحادیه عرب  در ابتدای سخنان خود از حضور سوریه در این جلسات استقبال کردند.

عبدالمحسن سعد خلف از عربستان سعودی و رئیس این نشست نیز بر  اهمیت یکپارچگی اقتصادی کشورهای عربی برای گسترش حاشیه انعطاف پذیری در مواجهه با چالش‌ها و مخاطرات تاکید کرد و گفت: باید با تلاش همگانی تصمیماتی اتخاذ شود تا همکاری‌های اقتصادی عربی را پیش ببرد، به نحوی که به پیشبرد اقدام مشترک عرب کمک کند.

«محمد سامر خلیل» وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه نیز که در راس این هیات اقتصادی به جده رفته است، امروز سه شنبه پانزدهم ماه مه ریاست هیات سوری در نشست‌های شورای اقتصادی واجتماعی اتحادیه عرب در سطح وزرا را برعهده خواهد داشت.

«محمد ربیع قلعه چی، رئیس کمیته بودجه در پارلمان سوریه نیز در گفت‌وگو با اسپوتنیک بازگشت روابط کشورهای عربی با سوریه را برای هر دو طرف سودمند خواند و افزود: اما توافق‌نامه‌های عربی امضا شده باید مورد بازنگری قرار گیرد، زیرا بیشتر آنها بیش از ۱۰ سال پیش امضا شده بود و با توجه به تغییر شرایط اهمیت خود را از دست داده است.

قلعه چی تاثیر روابط دمشق و اعراب را بر اقتصاد سوریه  بزرگ توصیف کرد و گفت: افزایش چرخه تولید و دوبرابر شدن سرمایه‌گذاری‌ها و مبادلات تجاری بین سوریه و کشورهای عربی، به‌ویژه در امر بازسازی سوریه از جمله این تاثیرهای مثبت خواهد بود.

این عضو پارلمان سوریه با اشاره به اینکه بسیاری از پروژه‌های بزرگ عربی در سوریه در حال حاضر متوقف است، گفت: اگر اجرای این پروژه‌ها  از سر گرفته شود، اثرات مثبتی بر کشور و کل منطقه خواهد داشت و پروژه اتصال برق که مربوط به انتقال برق اردن به لبنان از طریق سوریه و یا حتی  پروژ انتقال گاز مصر از طریق اردن و سرزمین های سوریه به لبنان نمونه این پروژه‌هاست.

وی تاکید کرد: این پروژه‌ها، افق‌های اقتصادی را خواهد گشود و تحریم‌ها اقتصادی آمریکا را مهار می‌کند.

لغو تحریم‌ها

به گزارش الوطن، «علی المحمد» کارشناس اقتصادی هم با اشاره به اهمیت بازگشت سوریه به اتحادیه عرب با تلاش متحدان گفت: در بحبوحه یک وضعیت اقتصادی پیچیده، دمشق تلاش می‌کند تا از تنگناهایی که به دلیل ویرانی‌های ناشی از جنگ تداوم یافته بود، خارج شود.

وی در اظهارات خود با اشاره به اینکه دولت سوریه در حال کار بر روی تهیه نقشه بازسازی است، افزود: اما همانطور که می‌دانیم این اقدام بسیار پرهزینه است و به توانایی‌های بیشتر از آنچه دولت سوریه در اختیار دارد، نیاز دارد. از همین رو این کشور به سرمایه گذاری‌های عربی برای فعال کردن روابط اقتصادی و جذب سرمایه گذاران عرب و ایجاد فرصت‌های شغلی نیاز دارد.

این اقتصاددان سوری گفت: بازگشت سوریه به اتحادیه عرب با لغو برخی تحریم‌های کشورهای عربی علیه توافق‌هایی همراه خواهد بود که شامل مبادلات تجاری با دولت سوریه و مسدود کردن حساب‌های بانکی آن در برخی از کشورهای عربی می‌شود.

قلعه چی با بیان اینکه  لغو تحریم‌ها تأثیر مثبتی بر اقتصاد سوریه خواهد داشت، گفت: این به توانایی سوریه برای افزایش مبادلات تجاری با کشورهای عربی از طریق افزایش صادرات خود کمک می‌کند و توانایی آن در تولید، فعال کردن تراز تجاری و پاسخگویی به تقاضای بازارها را بالا می‌برد.

مزایای تجارت آزاد بین کشورهای عربی

این اقتصاددان سوری تاکید کرد موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد مزایای بسیاری دارد، مانند رفع موانع مبادلات تجاری بین اعضای این توافق و آزادسازی تجارت که موجب رونق اقتصادی در سطح ملی و فردی برای اعضا می‌شود.

حسن حزوری ، یکی از اعضای هیأت علمی دانشکده علوم بانکی و مالی دانشگاه حلب هم می‌گوید: توافقنامه‌های تجارت آزاد مزایای بسیاری دارد که کشورها با امضای آن‌ها، هدف خود را از بین بردن موانع بر سر راه مبادلات تجاری بین اعضاء توافقنامه‌ها می‌دانند، علاوه بر اینکه آزادسازی تجارت باعث ایجاد وضعیت رفاه اقتصادی در هر دو سطح ملی و فردی کشورهای عضو می‌شود.

حزوری افزود: باوجود تغییر جهت‌های استراتژیک به نفع سوریه، اما برای دستیابی به پیشرفت اقتصادی قوی، سوری‌ها پس از به دست آوردن مجدد کرسی خود در اتحادیه عرب همچنان با چالش‌های زیادی روبرو هستند.

کمک به بازسازی سوریه

سی ان ان اقتصادی نیز نوشت: بازگشت سوریه به اتحادیه کشورهای عربی می‌تواند تأثیر مثبتی بر اقتصاد این کشور داشته باشد که در انتظار برخورداری از حمایت برای بازسازی ویرانی‌های جنگی است که از سال ۲۰۱۱ در این کشور جریان داشت و خسارات سنگینی به بار آورد.

این رسانه به نقل از «ابوبکر الدیب» مشاور مرکز مطالعات و تحقیقات عربی آورده است: بازگشت سوریه به اتحادیه عرب اقتصاد این کشور و همه منطقه را رونق می‌دهد، زیرا سرمایه‌گذاری‌ها و مبادلات تجاری بین سوریه و کشورهای عربی بخصوص در زمینه بازسازی سوریه مضاعف می‌شود.

این اقتصاددان در اظهارات خود به سی ان ان اقتصادی گفت: با توجه به ثروت‌های طبیعی و منابع انسانی عظیم دولت سوریه، بازگشت روابط دیپلماتیک و تجاری این کشور با اتحادیه عرب می‌تواند برای طرف‌های سوری و عربی مفید باشد.

الدیب توضیح داد که سوریه پس از بیش از ده سال جنگ نیاز به بازسازی و سرمایه گذاری‌های عربی در شریان‌های اقتصادی خود دارد که می‌تواند میلیون‌ها شغل برای مردم سوریه و عرب ایجاد کند.

وی تاکید کرد که مصر با راه اندازی مجدد شرکت‌های خود و بازگرداندن کارگران مصری به سوریه، یکی از ذینفعان اصلی این گام در دراز مدت خواهد بود.

اسکای نیوز عربی هم به نقل از «عمار الاسد» نائب رئیس کمیته روابط خارجی پارلمان سوریه نسبت به تاثیر ازسرگیری روابط دمشق با کشورهای عربی بر اقتصاد سوریه گفت: توافقنامه‌های زیادی از قبل بین سوریه با کشورهای عربی منعقد شده که از این به بعد اجرایی خواهد شد.

وی افزود:  کشورهای عربی باید برای پیشبرد پرونده بازسازی سوریه به ویژه ایالات متحده آمریکا به کشورهای غربی فشار بیاورند تا اقدامات یکجانبه علیه مردم سوریه را لغو کند و شرکت‌ها برای حضور در سوریه هراسی نداشته باشند؛ از همین رو این اجماع عربی می‌تواند حاصل شود که به رفع  تحریم‌های اقتصادی با بازگشت دمشق به اتحادیه عرب کمک کند.

«حسام عایش» کارشناس اقتصادی اردنی نیز در گفت‌وگو با اسکای نیوز عربی با اشاره به احتمال تاثیر قانون سزار آمریکا در روابط اقتصادی سوریه با کشورهای عربی گفت: به نظر می‌رسد آمریکا نتواند در برابر خواسته کشورهای عربی برای مبادله تجاری با سوریه بایستد، از همین رو مسائلی نظیر اینکه سوریه ایستگاه ترانزیتی برای تجارت باشد یا تکمیل پروژه برق بین مصر و اردن از طریق سوریه یا دیگر تعاملات اقتصادی عربی با موانع مربوط به قانون سزار روبرو نمی‌شود و این قانون سزار به تعاملات بزرگ در حوزه انرژی و نفت محدود شود.

 

نیاز اعراب به گندم و کالاهای تولیدی سوریه

ایمن سمیر، کارشناس روابط بین الملل هم با پیش بینی رونق صادرات و واردات سوریه با کشورهای عربی در مقطع پیش رو گفت: در شرایطی که کارخانه‌های حلب در حال بازگشت به رونق سابق خود هستند و کالاهای تولیدی آنها همچنان مورد نیاز بازارهای عربی است، صادرات از سوریه به کشورهای عربی حمایت خوبی از اقتصاد سوریه به عمل خواهد آورد و همچنین در سایه جنگ اوکراین که کشورهای عربی با کمبود غلات روبرو هستند، سوریه که روزی سبد غذایی کشورهای عربی شمرده می‌شد، می‌تواند گندم به آنجا صادر کند.

پایان پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مبادلات تجاری بین کشورهای عربی سرمایه گذاری ها بازسازی سوریه اقتصاد سوریه اقتصادی عرب دولت سوریه تحریم ها بر اقتصاد پروژه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۵۳۶۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فارن افرز: احتمال شکل گیری ائتلاف منطقه ای اعراب و اسرائیل علیه ایران چقدر است؟

نشریه آمریکایی "فارن افرز" با انتشار مقاله ای به تغییر فضای ژئوپلتیک منطقه پس از حمله تلافی جویانه اخیر ایران به اسرائیل پرداخته و امکان شکل گیری یک ائتلاف ضدایرانی با حضور اسرائیل و کشورهای عربی با مشارکت آمریکا و غرب را مورد بررسی قرار داده است.

به گزارش عصرایران، در این مقاله آمده است:

هنگامی که ایران در 13 آوریل بیش از 300 موشک و پهپاد را به سمت اسرائیل پرتاب کرد، دولت اردن به دفع حمله ایران کمک کرد. گزارش‌های اولیه رسانه‌ها حاکی از آن بود که چندین کشور عربی دیگر در دفاع از اسرائیل مشارکت کرده‌اند، تلاش‌هایی که آنها بعدا آن را رد کردند.

 با این وجود، گروهی از رهبران اسرائیل و همچنین برخی ناظران در واشنگتن، این اقدامات را نشانه‌ای از یک تغییر بزرگ تفسیر کردند. تغییری با این پیش فرض که این کشورهای عربی، در صورت ادامه تشدید درگیری اسرائیل با ایران، طرفدار اسرائیل خواهند بود. 

سپهبد "هرزی هالوی" رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، اعلام کرد که حمله ایران "فرصت های جدیدی برای همکاری در خاورمیانه ایجاد کرده است." موسسه مطالعات امنیت ملی، یک اندیشکده پیشرو اسرائیلی نیز اعلام کرد که "ائتلاف منطقه‌ای و بین‌المللی که در رهگیری پرتاب‌های ایران به سمت اسرائیل مشارکت داشت، پتانسیل ایجاد یک اتحاد منطقه‌ای علیه ایران را نشان می‌دهد."

پس از پاسخ اسرائیل به حمله ایران با یک حمله نسبتا محدود به تاسیسات نظامی در ایران، "دیوید ایگنِیشس"، ستون نویس واشنگتن پست، اظهار داشت که اسرائیل "مانند رهبر یک ائتلاف منطقه ای علیه ایران رفتار می کند." او نوشت: "به نظر می‌رسد که اسرائیل با پاسخ نظامی ملایم خود به ایران، منافع متحدان عربش در این ائتلاف رادر نظر گرفت. متحدانی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن که همگی در عملیات رهگیری پرتابه های ایرانی علیه اسرائیل به طور مخفی و آشکار مشارکت کردند.

به نظر این ستون نویس واشنگتن پست، این یک "تغییر پارادایم بالقوه برای اسرائیل"است، تغییری که به خاورمیانه "شکل جدیدی" می‌بخشد.
با این حال، این ارزیابی‌ها بیش از حد خوش بینانه به نظر می رسند و نمی‌توانند پیچیدگی چالش‌های منطقه را درک کنند. مطمئنا، با توجه به ماهیت بی‌سابقه تنش نظامی بین اسرائیل و ایران در ماه آوریل امسال، استراتژی آینده اسرائیل علیه ایران ممکن است ملاحظات منطقه‌ای را بیشتر در نظر بگیرد.

 اما واقعیت‌های منطقه که مانع همکاری اعراب و اسرائیل می‌شود، تغییر قابل توجهی نکرده است. حتی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر و متعاقب آن جنگ اسرائیل علیه غزه، کشورهای عربی که توافقنامه 2020 "ابراهیم" را امضا کردند و عادی سازی با اسرائیل را پذیرفتند، از حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از گسترش شهرک سازی های اسرائیل در کرانه باختری و تلاش وزرای راست افراطی کابینه او برای شکننده کردن وضعیت موجود در اورشلیم ناامید شده بودند. 

مجموعه ای از حملات مرگبار شهرک نشینان اسرائیلی به فلسطینی ها در شهرهای کرانه باختری در بهار سال 2023 به تنش های منطقه ای دامن زد. پس از آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه در ماه اکتبر، که موجی از اعتراضات مردمی را در سراسر خاورمیانه برانگیخت، رهبران عرب در حمایت آشکار از اسرائیل تردید بیشتری پیدا کردند، زیرا می دانستند که همکاری آشکار می تواند به مشروعیت داخلی آنها لطمه بزند.

هیچ چیز درباره واکنش اعراب به این دور از رویارویی ایران و اسرائیل نشان نمی دهد که مواضع سابق آنها تغییر نکرده است. گروهی از دولت‌ها که بسیاری از اسرائیلی‌ها به طور تقلیل از آنها به عنوان "اتحاد سنی" یاد می‌کنند، در واقع همچنان به دنبال متعادل کردن روابط خود با ایران و اسرائیل، حفاظت از اقتصاد و امنیت خود و مهمتر از همه، جلوگیری از یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر هستند. 

آنها همچنین احتمالا پایان دادن به جنگ فاجعه بار در غزه را بر رویارویی با ایران در اولویت قرار خواهند داد. با این حال، با افزایش تنش بین ایران و اسرائیل، اشتیاق کشورهای عربی برای تسریع در ادغام منطقه‌ای اسرائیل بیش از هر زمان دیگری به تمایل اسرائیل برای پذیرش تشکیل یک کشور فلسطینی بستگی دارد.

پیش از حمله 13 آوریل ایران به اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی اطلاعاتی درباره این حمله قریب الوقوع را با ایالات متحده به اشتراک گذاشتند. سپس فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) از این اطلاعات برای هماهنگی پاسخ خود با اسرائیل و سایر شرکا استفاده کرد.

 اردن به هواپیماهای نظامی آمریکا و بریتانیا اجازه ورود به حریم هوایی این کشور را داد تا پرتابه های ایرانی را متوقف کرده و مستقیما حملات ایران را رهگیری کنند. گزارش‌های اولیه رسانه‌ها، به‌ویژه در ایالات متحده و اسرائیل، تأکید کردند که اسرائیل موفق شده با تلاش‌های منطقه‌ای گسترده، حمله تهران را خنثی کند.

اما به زودی مشخص شد که نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان سعودی و هم امارات به صراحت هرگونه کمک نظامی مستقیم به اسرائیل را تکذیب کردند. مقامات اردنی نیز از مشارکت خود برای حفاظت از منافع خود دفاع کردند. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، با تاکید بر اینکه کشورش برای کمک به اسرائیل اقدامی نکرده است، اعلام کرد که "امنیت و حاکمیت" اردن "بالاتر از همه ملاحظات" قرار دارد.

تلاش هایی که کشورهای عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریبا به طور قطع ناشی از تمایل به حفظ روابط آنها با ایالات متحده بود، نه برای همسویی بیشتر با اسرائیل. از زمانی که اسرائیل عملیات خود را در غزه آغاز کرد، رهبران عرب از اینکه جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده موفقیت بیشتری در مهار رفتار اسرائیل در غزه کسب نکرده است، از کاخ سفید ناامید شده‌اند، اما آنها همچنان به دنبال تعمیق همکاری خود با واشنگتن هستند چون هیچ منبع جایگزینی برای نوع امنیتی که از ایالات متحده دریافت می کنند، نمی بینند.

در ماه‌های اخیر، کشورهای عربی خلیج فارس و همچنین مصر و اردن به تشویق واشنگتن برای کمک به مدیریت پویایی‌های امنیتی خاورمیانه، مهار فعالیت‌های مخرب ایران و جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر ادامه داده‌اند. پایان دادن به جنگ در غزه همچنان یک اولویت فوری منطقه ای است و کشورهای عربی در حال کار برای یک طرح صلح با دولت بایدن هستند. رهبران عربستان همچنان معتقدند که یک معاهده دفاعی دوجانبه با ایالات متحده باید بخشی از هر گونه توافق عادی سازی آینده رابطه آنها با اسرائیل باشد و امارات به تلاش خود برای مذاکره درباره توافقنامه دفاعی خود با دولت بایدن ادامه می دهد.

با این حال، در همان زمان، کشورهای حوزه خلیج فارس اکنون تعامل نزدیک تری با تهران دارند. آنها به خوبی می دانند که تقابل آنها با ایران آنها را در معرض خطر قرار می دهد. در سال 2019، پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، تهران بی ثباتی را در سراسر خلیج فارس گسترش داد، به کشتی ها در نزدیکی بنادر امارات حمله کرد و برای اولین بار حملات دقیقی را علیه تاسیسات نفتی عربستان انجام داد. پس از امضای توافقنامه ابراهیم از سوی امارات و بحرین نیز تهران به صراحت به این 2 کشور هشدار داد که حضور نظامی اسرائیل در خلیج فارس خط قرمزی برای ایران خواهد بود.

خیلی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر، کشورهای عربی به طور کلی تصمیم گرفته بودند که بهترین راه برای کاهش خطر یک ایران که به طور فزاینده تهاجمی تر می شود، تلاش برای نزدیکی به تهران است. 

بر همین اساس امارات و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود با ایران را به ترتیب در سال های 2021 و 2023 احیا کردند. از 7 اکتبر، این کشورها همراه با بحرین و عمان، پیام‌ها و هشدارهایی را بین ایران و اسرائیل مخابره کرده و برای مدیریت تنش‌ها پیشنهادهایی رامطرح کرده اند. دو روز پس از حمله ایران در 13 آوریل، وزیر امور خارجه مصر با همتایان ایرانی و اسرائیلی خود به منظور مهار تنش تلفنی تماس گرفت.

علایق آینده

در ماه‌های آینده، کشورهای عربی احتمالا تلاش خواهند کرد تا این اقدام متعادل کننده را حفظ کنند و از همه طرف‌ها به خویشتنداری دعوت کنند و از اقدامات تهاجمی بیشتر اسرائیل فاصله بگیرند. اگر تشدید تنش بین ایران و اسرائیل ادامه یابد، آنها احتمالا تمایل کمتری به حمایت از عملیات اسرائیل خواهند داشت. هزینه های داخلی آنها برای حمایت آشکار از اسرائیل احتمالا با گذشت زمان افزایش خواهد یافت، به ویژه اگر نیروهای اسرائیلی به سمت رفح حرکت کنند، شهری در جنوب غزه که صدها هزار فلسطینی در آن پناه گرفته اند و اسرائیل مدعی است که حماس پایگاهی مستحکم در آنجا دارد.

با وجودی که بسیاری از کشورهای عربی نگرانی های مشترکی با اسرائیل در مورد فعالیت های منطقه ای ایران، به ویژه حمایت این کشور از شبه نظامیان غیردولتی دارند، اما کشورهای عربی خلیج فارس، به تجربه دریافته اند که باز کردن گفتگوهای مستقیم دیپلماتیک، اعمال فشار با انگیزه‌های اقتصادی و انجام دیپلماسی پنهان با تهران امن‌ترین راه‌ها برای حفاظت از منافع آنها و جلوگیری از تشدید درگیری است. 

هر چقدر هم که درگیری ایران و اسرائیل تشدید شود، کشورهای عربی احتمالا از این اشکال تعامل عقب نشینی نخواهند کرد. تلاش های آنها برای عادی سازی روابط با ایران از زمان آغاز جنگ غزه سرعت گرفته است، در حالی که تلاش ها برای عادی سازی روابط آنها با اسرائیل متوقف شده است.

در تلاش برای ترغیب اسرائیل به تفکر فراتر از جنگ غزه، عربستان سعودی همچنان چشم‌انداز عادی‌سازی روابط خود با اسرائیل را به شرط تعهد تل آویو به مشارکت در فرایند سیاسی با هدف تشکیل یک کشور فلسطینی، منوط کرده است. 

با این حال، اسرائیل این درخواست های عربستان را نادیده گرفته است، شاید به دلیل اطمینان بیش از حد به این مساله که پس از پایان جنگ در غزه، روند عادی سازی می تواند از همان جایی که متوقف شد ادامه یابد. عادی سازی بیشتر روابط اعراب و اسرائیل در این شرایط بعید است. 

کشورهای عربی به همکاری با واشنگتن در زمینه دفاع موشکی ادامه خواهند داد، اما این همکاری مستلزم هماهنگی مستقیم با اسرائیل نیست. همچنین به این زودی ها به سطح یک اتحاد رسمی دفاعی نزدیک نخواهد شد. این امر مستلزم همسویی بهتر سیستم‌های دفاعی کشورهای عربی و همچنین اعتماد بسیار بیشتر بین طرفین است، که هر دوی این موارد در خاورمیانه وجود ندارد و ایجاد آن زمان می‌برد.

کشورهای عربی، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، از تلاش‌های اسرائیل برای تنزل دادن توانایی‌های نیابتی ایران استقبال خواهند کرد. اما آنها به احتمال زیاد با هرگونه حمله مستقیم به ایران که می‌تواند چشم‌انداز اقتصادی شکننده منطقه را بی‌ثبات کند یا به حمله متقابل ایران در خلیج‌فارس منجر شود، مخالفت خواهند کرد. 

با وجود اینکه کشورهای عربی علاقه مند به حفظ روابط دفاعی نزدیک با واشنگتن هستند، اما آنها نمی خواهند به بلوکی بپیوندند که آشکارا علیه ایران و حامیان جهانی آن مانند روسیه کار می کند. آنها ترجیح می دهند روابط چندجانبه منطقه ای و جهانی خود را متعادل کنند، نه اینکه در یک مسیر یکطرفه پل ها را پشت سر خود خراب کنند.

با وجود این محدودیت‌ها، کشورهای عربی می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از تشدید بیشتر تنش بین ایران و اسرائیل ایفا کنند. تقویت خطوط ارتباطی بین دو کشور - و ایجاد خطوطی برای مدیریت بحران - بیش از هر زمان دیگری حیاتی است و دقیقا به همین دلیل است که تعدادی از کشورهای عربی روابط خود را همزمان با ایران و اسرائیل تقویت کرده‌اند، آنها می‌توانند از این روابط برای تشویق به خویشتن‌داری و کمک به انتقال پیام‌ها بین دو طرف استفاده کنند و در صورت شروع درگیری‌ها برای جلوگیری از درگیری یا کاهش آسیب تلاش کنند.

 در درازمدت، برای ایجاد ثبات در منطقه، کشورهای خاورمیانه باید سکویی برای گفتگوهای منظم ایجاد کنند که برای مشارکت ایران و اسرائیل باز باشد. حملات اخیر که ایران و اسرائیل را در آستانه جنگ قرار می دهد، تنها نشان می دهد که چقدر نیاز به چنین گفت وگویی ضروری شده است.

اما جهان باید انتظارات خود را برای همکاری نزدیکتر بین کشورهای عربی و اسرائیل کاهش دهد. همکاری کاملا فنی که کشورهای عربی و اسرائیل اخیرا در زمینه‌های مورد علاقه مشترک از جمله انرژی و تغییرات آب و هوا داشته‌اند، احتمالا ادامه خواهد داشت. 

با این حال، به این زودی ها گردهمایی‌های منطقه‌ای پرمخاطب که آشکارا تعامل سیاسی کشورهای عربی با اسرائیل را تبلیغ می‌کنند، در کار نخواهد بود مگر اینکه اسرائیل به جنگ خود با غزه پایان دهد.

 تا آن زمان، تلاش کشورهای عربی برای حفظ روابط اقتصادی خود با اسرائیل نیز محدود خواهد بود. یک استراتژی کوتاه‌مدت واقع‌بینانه‌تر، حمایت از توانایی آن‌ها برای میانجی‌گری و جلوگیری از درگیری‌های آینده بین ایران و اسرائیل را در اولویت قرار خواهد داد.

 

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: نگاه دولت های عربی به درگیری ایران و اسراییل گفت و گوی دیدنی اعراب درباره رویارویی ایران و اسرائیل (فیلم)